/نقد فیلم‌های جشنواره/ «استاد»؛ سینما و بحران صداقت
تاریخ انتشار: ۱۳ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۰۱۷۸۳
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) قصد دارد در طول برگزاری جشنواره فیلم فجر، به نقد،تحلیل و تفسیر مختصر فیلم‌های حاضر در جشنواره بپردازد. شما نیز در صورت تماشای فیلم‌ها در این زمینه می‌توانید مشارکت کنید.
«استاد»
کارگردان: سیدعماد حسینی
تهیه‌کننده: بهروز افخمی
بازیگران: حسن معجونی، هدیه حسینی‌نژاد و سجاد بابایی
سینما یک صنعت تفریح‌محور است و از این رو به آنچه در اصلاح‌هایی سینمایی به آن «اکشن» می‌گویند بسیار وابسته است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
فیلم سینمایی «استاد» حاضر در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر می‌خواهد آمیزه‌ای از همه این‌ها باشد و از همه امکانات سینمایی برای موفقیت اولین تجربه سینمایی کارگردانش بهره بگیرد؛ درحالی‌که می‌توانسته با توجه به رویکردهایی که نام برده شد، یک اثر بد و کاملا شکست‌خورده از آب درآید.
بر این اساس خواه‌ناخواه با توجه به حضور نام بهروز افخمی که اتفاقا نام او در تیتراژ فیلم هم مانند نشست خبری و همه خبرهای مربوط به آن از جایگاه بالاتری برخوردار است، این پرسش پیش می‌آید که آیا رد پای فیلمسازی او در این اثر نیز وجود دارد؟ با وجود آنکه افخمی فیلمسازی بوده که در ژانرهای متفاوتی طبع‌آزمایی کرده و به‌نوعی تجربه‌گراست، پس شناسه پررنگ خاصی برای کارهای او نمی‌توان متصور بود، اما پاسخ به این پرسش، آری است. چه در فروم و بویژه در محتوا، رد پای سلیقه‌های افخمی را در کار به‌وضوح می‌توان دید.
فیلم تقریبا تک‌لوکیشن است؛ چراکه از میان ۳ لوکیشنی که در فیلم می‌بینیم، یک سکانس چند ثانیه‌ای در ابتدای فیلم، در درون خودرو می‌گذرد، یک سکانس چند ثانیه‌ای هم در پایان فیلم، باز در خودرو می‌گذرد. مابقی داستان فیلم در یک خانه تاریخی احتمالا قاجاری که بازسازی و در قالب آتلیه هنری یک استاد هنرهای تجسمی طراحی شده است اتفاق می‌افتد.
هر چند در این‌گونه از فیلم‌ها همیشه این چالش وجود دارد که مرز تفکیک تله‌تئاتر و نسخه سینمایی دقیقا در کجاست؟ اما درباره «استاد» می‌توان گفت که این لوکیشن ثابت به هیچ وجه خسته‌کننده نیست و کارگردان از عهده کار به‌خوبی برآمده است. شاید آنچه که باعث ناخرسندی مخاطب شود، از این منظر، کشدار شدن موقعیت‌های داستانی اثر است که طبعا به این مربوط می‌شود که فیلمنامه فیلم اساسا بر پایه یک نمایشنامه خارجی شکل گرفته است. با این حال قطعا جذابیت‌های مورد توقع در یک اثر سینمایی را هم داراست.
تا اینجای کار، به این پرداختیم که لوکیشن محدود و تئاتری بودن کار به وجهه سینمایی آن لطمه اساسی وارد نکرده است. اما داستان فیلم در نسخه بومی ایرانی‌اش به یک عرصه حساس دیگر هم وارد شده است؛ آنهم وارد کردن مابه‌ازاءهای خارجی براساس برخوردها و روایت‌های ژورنالیستی با برخی مفهوم‌های جدید روزگار. مشخصا بخواهیم نام ببریم، جنبش موسوم به "می تو" (افشای تجاوزهای وارده از طرف سوء استفاده گران از قدرت‌های فردی، بیشتر توسط بانوان).
وقتی خالقان اثر تصمیم می‌گیرند یک شخصیت اصلی قصه را که استاد کاریزماتیک و معتبر رشته هنر است، طوری پردازش کنند که در ذهن مخاطب با آدرس‌هایی که داده شده، تداعی‌گر یک شخصیت واقعی شود، خود را در یک قمار وارد می‌کنند که ممکن است طیفی با رویکرد فیلم همراهی کنند و برخی هم ممکن است براساس تشخیص و سلیقه خود، در برابر آن موضع جدی بگیرند و دیگر حرف آن را چندان نشنوند.
از طرف دیگر وقتی خالقان اثر تصمیم می‌گیرند به چنین موضوع حساسی وارد شوند که خود دستخوش تحول‌های پرشتاب متناقضی بوده و از اساس موضوع حساسی است، مجبور می‌شوند به‌نوعی طرفیت خود را مشخص کنند و در غیر این صورت، ممکن است در قصه، به یک آشفتگی مبتلا شوند که درباره فیلم «استاد» کاملا صدق می‌کند. چراکه با وجود آنکه "پایان باز" یک امکان ویژه و البته دشوار برای آثار سینمایی موفقی بوده است، اما درباره اثر مورد بحث می‌توان گفت که اصلا مصداق ندارد و فیلم از نوعی سرگشتگی و رهاشدگی در پایان اثر رنج می‌برد؛ تا جایی‌که برای چند لحظه باور نمی‌کنید که فیلم تمام شده است.
اما با این وصف، به هر حال فیلم «استاد» به یک مساله بسیار قدیمی در حوزه "اخلاق" می‌پردازد؛ سوء استفاده صاحبان قدرت – در هر سطحی – از موقعیت خود برای سوء استفاده، زورگویی و اِعمال اجبار اَعمال برده‌وارانه بر آن‌هایی که کار و موقعیتشان در ارتباط با حوزه قدرت فرد خاطی قرار گرفته است؛ چه یک قاضی، چه یک مقام مسؤول و چه یک معلم و استاد دانشگاه.
فیلم، جذابیت‌های سینمایی و هنری دارد، از این منظر از برخی کلیشه‌ها حتا در انتخاب بازیگران هم پرداخته است اما یک مساله اساسی آن حول مفهوم "تعلیق" در قصه و غافلگیری ناشی از آن شکل می‌گیرد. اینجا این پرسش مطرح است که وقتی مفهوم صداقت در شخصیت‌های قصه مورد توجه جدی قرار می‌گیرد، سازنده فیلم به‌عنوان یک اثر هنری تولیدی تا کجا می‌تواند از مفهوم تعلیق برای ایجاد غافلگیری در نزد مخاطب یا فرار از قضاوت قاطع استفاده کرد. به بیان ساده‌تر، مرز صداقت یک سازنده فیلم و مخاطبش در قصه، کجاست و آیا به نام تعلیق و غافلگیری می‌توانیم مفهوم صداقت در قبال مخاطب را چالش بکشیم؟
فیلم سینمایی استاد در حوزه‌های فنی همچون صحنه‌پردازی، طراحی لباس، گریم، نورپردازی و غیره ناهنجاری خاصی ندارد اما در زمینه صداگذاری در جاهایی باورپذیری را برای مخاطب دشوار می‌کند.
علیرضا بهرامی – ایسنا
شما نیز در صورت تماشای این فیلم در گذشته یا آینده، با درج ستاره مورد نظر خود از (یک: بد تا پنج: عالی) در قالب کامنت زیر این مطلب، در نقد آن می‌توانید مشارکت کنید.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: نقد فیلم نقد فیلم های جشنواره جشنواره فیلم فجر فیلم استاد فیلم سینمایی استاد بهروز افخمي جشنواره فیلم فجر 1401 برگزیده ها جشنواره فیلم فجر 1401 جشنواره فجر 1401 برگزیده ها جشنواره فیلم فجر جشنواره تئاتر فجر 1401 دهه فجر دفاع مقدس جشنواره فیلم فجر 1401 جشنواره فجر 1401 برگزیده ها فیلم ها یک اثر
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۰۱۷۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
واکنش رئیس سازمان سینمایی به اظهارنظرها درباره بیکاری سینماگران و زیر سوال بردن فروش فیلم‌ها
رئیس سازمان سینمایی با تاکید بر افزایش تولید و حمایت از سینماگران، در دولت سیزدهم، بیکاری بخشی از خانواده سینما را معلول شرایطی دانست که باید آن را تحلیل منطقی کرد.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، صبح امروز سه‌شنبه ۱۸ اردیبهشت ماه، یکصد و هشتمین جلسه شورای معاونان و مدیران سازمان سینمایی با حضور محمد خزاعی به میزبانی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی برگزار شد.
محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی در آغاز این جلسه گفت: به نظر می رسد مدتی است بخشی از جریان رسانه ای در صدد نادیده گرفتن دستاوردهای سازمان سینمایی هستند و به طور مشخص این نکته را بیان می‌کنند که شما از کدام رونق در سینما صحبت می‌کنید، در حالی که بسیاری از سینماگران بی کارند. این آدرس غلط دادن است،
ما در این باره کمتر صحبت کردیم و درباره‌اش تحلیل نشده است که بیکاری سینماگران ربطی به رونق اقتصاد و فروش فیلم‌ها ندارد و مولفه های دیگری در این مسئله دخیل است که به واکاوی و دقت نظر نیاز دارد.
رئیس سازمان سینمایی افزود: رونق اقتصادی شاخص‌هایی دارد: تولید، اشتغال، مخاطب سینما، توسعه زیرساخت و مسائلی از این دست. بیکاری سینماگران به این دوره محدود نیست، افرادی هستند که یک دهه یا دو دهه بیکار بوده‌اند. دلیل این بیکاری، رونق تولید فیلم نیست، مسئله این است که بخش خصوصی رغبتی برای همکاری با این افراد ندارد. بخش خصوصی دلایل و مختصات خودش را دارد، در عین حال، در همین شرایط هم، در بخش خصوصی، کارگردان یا تهیه‌کننده‌ای سالی پنج پروژه دارد.
محمد خزاعی گفت: ما نمی‌توانیم بخش خصوصی را مجبور کنیم با فلان کارگردان، تهیه‌کننده و بازیگر کار کند اگر توجیه اقتصادی و منطقی برایش ندارد. این زیر سوال بردن فروش فیلم‌ها و استقبال از اکران سینماها بدون در نظر گرفتن دلایل و مسائلی که در تولید موثر است، ذهن ها را گمراه می‌کند. آیا بیکاری شما دوستان به یکی دو سال اخیر مربوط است؟! خوشبختانه پلتفرم‌ها بازار خوبی دارند و تولید در آنها پررونق است، تعدادی از کارگردان‌ها، تهیه‌کننده‌ها و بازیگران هر سال در پلتفرم‌ها مشغول کارند، پس کار و پروژه وجود دارد.
او با اشاره به حضور بیش از ۷۰ فیلم سینمایی در جشنواره فجر ۴۲، تولید بیش از ۲۵۰۰ فیلم کوتاه که حدود ۵۰ درصد آنها با حمایت، مشارکت و همراهی انجمن سینمای جوانان ایران تولید شده اند و تهیه و تولید بیش از ۹۰ مستند و ۴۰ انیمیشن در مرکز گسترش در سال گذشته در کنار گردش چرخ صنعت سینما در بخش‌های اکران، توزیع، پخش و تبلیغات سینمایی خاطرنشان کرد: به طور میانگین در هر فیلم سینمایی تا سقف ۱۰۰ نفر و در فیلم های مستند و کوتاه حدود ۱۰ نفر در هر اثر مشغول به کار بوده اند. یعنی به طور تقریبی، سال گذشته، بالغ بر ۳۰ هزار نفر در تولید آثار سینمای ایران نقش و همکاری داشته اند؛ و این ظرفیت، در کنار امکان اشتغال خوبی که در بستر پلتفرم ها فراهم شده قابل ملاحظه است.
به گفته وی، این وضعیت گوشه‌ای از تلاش های سازمان سینمایی در کنار سایر مجموعه های هم افزا برای رونق مضاعف و رشد و گسترش ظرفیت های تولید و اشتغال در سینماست؛ عدم اشتغال، شاخص های متفاوتی دارد که بعضی از آنها را خود دوستان و عزیزان منتقد بهتر می‌دانند. بنابر این، لازم است تلاش کنیم تا با ارائه قصه های بدیع، نو و دغدغه‌مند بتوانیم سینمای کشور را همراهی کنیم.
رئیس سازمان سینمایی در ادامه سخنانش گفت: دلایل بیکاری نسل‌های مختلف بازیگری و کارگردانی مسئله امروز سینما نیست، همواره وجود داشته است. برخی از این عزیزان که امروز منتقد شرایط هستند خودشان سابقه مدیریتی دارند؛ مگر در آن دوره ها، این چالش ها وجود نداشته است؟ می‌توان بررسی تطبیقی از عملکرد ادوار داشت با مختصات و الزامات اجتماعی و جامعه شناختی امروز. بعضی سینماگران مسائلی دارند که به کم‌کاری منجر می‌شود، گروهی موردپسند فضای جدید و آثار تازه نیستند و این را هم بدانیم که سینما، دائم تغییر می‌کند و هیچ نسل و گروهی همیشه پرکار و فعال نبوده و همواره با «چرخش نسلی» روبروئیم.
محمد خزاعی گفت: آمار صدور پروانه ساخت ما مشخص است، در تولید عقب نیفتاده‌ایم، میزان سرمایه‌گذاری دولتی در تولید آثار شفاف و عیان است. به عنوان مثال تولید در بنیاد سینمایی فارابی، نسبت به گذشته چهار برابر شده و در مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی و انجمن سینمای جوان، آمارها موجود است که حمایت از این نوع آثار چند برابر شده است.
او با بیان اینکه ورود انبوه و بی‌رویه فارغ التحصیلان جدید دانشگاه‌ها، آموزشگاه‌ها و موسسات تجربی و کمرنگ شدن اشتیاق بخش‌خصوصی برای سرمایه‌گذاری را در وضعیت موجود نباید نادیده بگیریم ادامه داد: وظایف دولت، افزایش تولید و رونق در این زمینه است که به اشتغال‌زایی منجر می‌شود. چگونه است که تولید آثار در همه بخش‌های سینمای ایران افزایش داشته، اما بیکاری بیشتر شده است؟ دولت سیزدهم، برای رونق عرصه فرهنگ و هنر، برنامه داشته و دارد و تلاش می‌کند این برنامه‌ها را عملی کند. همه اهتمام ما در بخش فرهنگ، همین است.
محمد خزاعی در بخش دیگری از سخنانش یادآور شد: بیکاری هنرمندان در همه جای جهان، دلایل مشابهی دارد. گاهی می‌شود به این موضوع تمرکز کرد که صنوف به وظایف خودشان عمل نکرده‌اند. اگر آیین نامه امنیت شغلی هنرمندان، یک دهه پیش تهیه و تصویب می شد این روزها شاهد بیکاری گسترده نبودیم. سندیکاهای دیگر در حوزه‌های دیگر، از حقوق اعضای خود دفاع کرده و درباره آنها پاسخگویی و نسبت به دولت، مطالبه دارند اما در سینما، این رخ نداده است.
او ضمن تشکر از همه آنانی که در عرصه سینما و در شکل‌گیری و راهبری صنوف زحمات فراوانی متحمل شده اند و امروزه سینمای ایران مدیون تدابیر و زحمات آنهاست، ادامه داد: انسجام صنوف سینمایی امری ضروری است و انتظار می‌رود بزرگان و دست اندرکاران بانفوذ این عرصه ، فضا را به گونه ای کنترل کنند که کار صنفی به صورت جامع و درست انجام پذیرد تا پروژه ها موظف باشند از اعضای صنوف استفاده کنند تا بدین طریق بخش قابل توجهی از مشکلات بیکاری بعضی سینماگران مرتفع شود.
خزاعی با گلایه از برخی بی انصافی‌ها گفت بعضی دوستان، برای نقد کردن شرایط سینما، دست پیش می‌گیرند تا به پرسش‌هایی که خود سینماگران دارند، پاسخ ندهند، خزاعی یکی از کارکردهای صنوف را رسیدگی مستمر و منظم به وضعیت معیشتی اعضای خود دانست.
او گفت: نکته مهم دیگری که در سینمای ایران رخ داده معلول شرایط اقتصادی است، واقعیت این است که فیلمسازی گران شده، دیگر نمی‌شود با ۵۰۰ میلیون تومان فیلم ساخت. تولیدهای ارزان قیمت، در گذشته بیشتر بود، با وجود این گرانی، نمودار آماری صدور پروانه ساخت و نمایشی که ما صادر کردیم، نشان می‌دهد ما شرایط را برای فیلمسازی مهیا کرده‌ایم تا آنانی که فرصت دارند، این فضا را از دست ندهند. حمایتی که از تولید صورت گرفته نه تنها کمتر از ادوار گذشته نبوده، بلکه شاهد رشد چند برابری نیز هستیم . همچنین در توسعه زیرساخت، سینماسازی و تجهیز سالن و موارد دیگر با جهش معنادار و قابل توجهی روبرو هستیم.
وی ادامه داد: با توجه به گزاره‌ها و راهبردهای طراحی شده در سال جدید، به طور قطع، روند رشد و جهش فعلی با مشارکت گسترده‌تر بدنه صنوف وخانواده سینما ادامه خواهد داشت که همین موضوع نشان می‌دهد چشم‌انداز پیش رو روشن است.
اصغر فارسی، حبیب ایل بیگی، قادر آشنا، علیرضا اسماعیلی، یزدان عشیری، محمدرضا سوقندی، مجید زین‌العابدین، محمد حمیدی‌مقدم، هاشم میرزاخانی، مهدی آذرپندار، مجید اسماعیلی، لادن طاهری، سیدصادق موسوی، غلامرضا نجاتی و رمضانعلی حیدری‌خلیلی در این جلسه حضور داشتند.
کانال عصر ایران در تلگرام بیشتر بخوانید: احتمال حذف پروانه ساخت برای فیلمسازان مشهور «مست عشق» ، زمانی برای مستی سالن های سینما / روایت مولانا و شمس ، پدیده ای فراتر از اکران صدور پروانه ساخت فیلم برای بهروز افخمی و کارگردان‌های «هناس» و «بی‌صدا حلزون»
همسان سازی حقوق بازنشستگان کشوری از خردادماه سال جاری